فردوسی ، سعدی ، حافظ و مولانا

یک پروفسور فرانسوی در جشن بازنشستگی اش در دانشگاه سوربن فرانسه چنین گفت :
 من عمرم را وقف ادبیات فارسی ایرانی کردم  و برای اینکه به شما اساتید و روشنفکران جهان توضیح دهم که این ادبیات عجیب چیست ، چاره ای ندارم جز اینکه به مقایسه بپردازم و بگویم که ادبیات فارسی بر چهار ستون اصلی استوار است :
 فردوسی ، سعدی ، حافظ و مولانا .
 فردوسی ، هم سنگ و همتای هومر یونانی است و برتر از او .
 سعدی ، آناتول فرانس فیلسوف را به یاد ما می آورد و داناتر از او .
  حافظ با گوته ی آلمانى قابل قیاس است ، که او خود را ، شاگرد حافظ و زنده به نسیمی که از جهان او به مشامش رسیده ، میشمارد .
  اما مولانا ، در جهان هیچ چهره ای را نیافتم ، که بتوانم مولانا را به او تشبیه کنم ،  او یگانه است و یگانه باقی خواهد ماند ، او فقط شاعر نیست ، بلکه بیشتر جامعه شناس است و روانشناسی کامل ، که ذات بشر و خداوند را دقیق می شناسد ، قدر او را بدانید و به وسیله ی او خود و خدا را بشناسید .
 من اگر تا پایان عمرم دیگر حرفی نزنم ، همین شعر برای همیشه کافی است :
باران که شدى مپرس ، این خانه کیست
سقف حرم  و مسجد و میخانه  یکیست
باران  که  شدى   ،   پیاله ها   را   نشمار
جام  و قدح  و کاسه  و  پیمانه  یکیست
باران  !  تو که  از  پیش  خدا  مى  آیی !
توضیح  بده  عاقل  و  فرزانه  یکیست ؟
بردرگه اوچونکه بیفتند  به خاک
شیر و شترو پلنگ و  پروانه  یکیست
با  سوره ى دل ،اگرخدا را خواندى
حمد وفلق و نعره ى مستانه  یکیست
از  قدرت  حق ، هر چه  گرفتند  به  کار
در  خلقت حق ، رستم و موریانه یکیست
گر   درک  کنى ،  خودت خدا را بینى
درکش  نکنى ، کعبه  و بتخانه  یکیست